Pensioenstelsel-dilemma’s: collectief, individueel, transparant?

De nieuwe Pensioenwet geeft bedrijven vanaf 1 januari 2023 de keuze tussen het aanbieden van collectieve of individuele pensioenopbouw voor hun werknemers. Die vrijheid stelt de pensioensector voor een aantal grote dilemma’s, constateren Frank Schooneveldt en Frank Verkade van IT-uitvoerder Topicus.

De trend in CBS-cijfers is overduidelijk: we blijven niet meer ons hele leven trouw aan één werkgever. Slechts 1 op de 3 werknemers werkt 10 jaar of langer bij dezelfde baas. Intussen zet de tendens naar flexwerk steeds verder door én stijgt de levensverwachting. Dat vraagt om ingrijpende aanpassingen in onze oudedagsvoorziening. Pensioenen zijn nu nog grotendeels collectief georganiseerd, maar steeds meer werkenden willen op hun eigen manier invulling geven aan hun vermogen voor hun oude dag. De nieuwe Pensioenwet, die uiterlijk op 1 januari 2023 ingaat, voorziet in die transitie.

"Straks moeten ze als een vermogensbeheerder rekening houden met de wensen van elk individu, en moeten ze elke verzekerde op ieder moment online volledige openheid kunnen geven.”

Manager Technologie en Innovatie

Individualisering

Doel is dat pensioenen na de metamorfose transparanter en persoonlijker zijn, aldus Frank Verkade, productontwikkelaar Pensioen & Vermogen bij IT-specialist Topicus. “Aanbieders moeten kiezen of ze voor een voornamelijk solidaire premieregeling gaan – het zogeheten Nieuwe Pensioen Contract of NPC – of dat ze een meer individuele premieregeling aanbieden – de verbeterde premieregeling oftewel WVP+.”
Dat klinkt als een formaliteit maar het heeft grote consequenties. “Met een totaal belegd vermogen van zo’n 1700 miljard euro wordt dat een monsterklus, waar bovendien een aantal fundamentele keuzes te maken zijn. Pensioenfondsen moeten zichzelf opnieuw positioneren, al het ingelegde kapitaal herverdelen over de twee premieregelingen én elke individuele volledig transparant inzichtelijk maken.”

Volgens zijn collega Frank Schooneveldt, Manager Technologie en Innovatie, is dit voor de pensioenfondsen en -uitvoerders een enorme struggle. “Ze zijn erg op zoek naar hoe ze die gewenste flexibiliteit vorm kunnen geven in hun aanbod. In de huidige structuur werken ze met één collectieve pot geld en één doel: dekkingstekorten voorkomen. Straks moeten ze als een vermogensbeheerder rekening houden met de wensen van elk individu, en moeten ze elke verzekerde op ieder moment online volledige openheid kunnen geven.”

Transparantie

Die transparantie heeft een groot voordeel. Als verzekerde zie je dan precies hoe jouw pensioenopbouw ervoor staat en of er bijvoorbeeld een tekort dreigt. Tegelijkertijd legt die transparantie alle radertjes achter de pensioenopbouw bloot. Verkade: “Bij economische tegenwind zie je je verwachte uitkering direct slinken. Dat kan onrustig maken. Bovendien is straks glashelder welk deel van je inleg opgaat aan transactiekosten, beheer of solidariteit. De steeds mondigere consument kan dan snel denken: Wil ik dat wel?”

Dat roept nadrukkelijk de vraag op hoeveel transparantie gewenst is, en of verzekerden wel in staat zullen zijn om zelf verstandig aan de knoppen te draaien. Schooneveldt: “Zelf pleiten wij altijd voor volledige transparantie. Maar een tussenvorm – waarbij je schommelingen beperkt zichtbaar maakt – kan ook verstandig zijn.” Verkade sluit daarbij aan: “Van elke honderd mensen op straat weten er hooguit een paar precies hoe hun pensioen straks uitpakt. Het is hoog tijd dat de bewustwording over pensioenopbouw groeit. Meer transparantie gaat daar zeker bij helpen.”

Totaalplaatje

Als je straks als werkende wat meer mag sturen in je pensioenopbouw, dan moet je ook de juiste middelen hebben om er invloed op uit te kunnen oefenen, vindt Schooneveldt. Hij ziet dat pensioenfondsen al werken met projecties. “Je kunt als deelnemer steeds beter zien welke richting de pensioenopbouw opgaat.” Net als Verkade streeft hij naar één (digitaal) dashboard dat een compleet totaaloverzicht geeft van de persoonlijke financiële situatie. “Met niet alleen het werkgeverspensioen maar ook andere vermogenscomponenten zoals beleggingen en de eigen woning. Als communicerende vaten die je kunt beïnvloeden, om zo te komen tot een goed vermogen voor later.”

“De NPC start pas in 2026, maar ook daarvoor staan we al vrijwel klaar”

Director Product Management & Delivery bij Topicus Pension & Wealth

Ruim 300 parameters

Als softwareontwikkelaar met specialisatie in producten voor pensioenfondsen en vermogensbeheerders heeft Topicus de techniek voor de aankomende WVP-premieregeling al paraat. “De NPC start pas in 2026, maar ook daarvoor staan we al vrijwel klaar”, aldus Verkade. We kunnen dan data verwerken én leveren voor meer dan 300 verschillende parameters, waarmee pensioenfondsen hun verzekerden tot in detail realtime kunnen informeren over hun persoonlijke situatie. Van inleg en portefeuille tot waarde-opbouw en verwachte uitkeringen, ook op de langere termijn. Straks kun je zelfs de duurzaamheid zien van alle fondsen waarin wordt belegd en niet-duurzame fondsen eenvoudig ‘uitzetten’. Zo komt het individuele pensioen, waarbij de deelnemer zelf aan de knoppen zit, snel dichterbij. Technisch kan het; de vraag is welke keuzes de sector straks maakt.”

Bron: NRC

Meer weten?

Kijk voor meer informatie over ons platform op de website van Topicus Pension & Wealth

Topicus Pension & Wealth

Frank Schooneveldt

Businessline Manager Pensioen & Vermogen

mailfrank.schooneveldt@topicus.nl phone+31(0)182 398 888