Financiële cockpit voor de consument

06 maart 2019 • 5 minuten lezen

In de komende jaren krijgt hij gelukkig instrumenten om alles op één plek in te zien. Binnenkort gaat een pilot van start die mensen real-time inzicht geeft in hun pensioen. Dat is uniek, want veel mensen krijgen slechts eens in de zoveel tijd een brief met informatie die vaak al maanden oud is. Real-time informatie biedt veel meer mogelijkheden om te kijken of pensioenen voldoen aan de wensen.

‘Mensen zijn gewend een statisch overzicht te krijgen’, vertelt Clint van Haalen, managing director van Topicus sector Finance. ‘Dan weten ze: hier kan ik op rekenen. Maar zo’n overzicht gaat ervanuit dat ze vanaf dat moment tot hun pensioen ongeveer hetzelfde blijven doen. Terwijl mensen zich afvragen: kan ik mij een jaar sabbatical veroorloven? En als ik dat doe, zit die wereldreis er na mijn pensioen dan nog in? Wat als ik een dag minder ga werken, of als ik er eerder mee wil stoppen?

Ook de gevolgen van ontslag, arbeidsongeschiktheid of zelfs het overlijden van hun partner willen mensen vaak vooraf kennen. En als je dat weet, kun je ernaar handelen, dus zo nodig je pensioenregeling aanpassen.’

Dezelfde beperking geldt voor hypotheken. Ook die worden gefinancierd op basis van alleen de huidige situatie. Voor de financiële gevolgen van toekomstige veranderingen bestaat hoogstens een verzekering die de zwartste scenario’s afdekt. Vrijwel niemand rekent bij de aankoop van een huis vooraf de gevolgen van een scheiding door, terwijl daarop statistisch gesproken best een grote kans bestaat. Ook bijvoorbeeld de studiekosten van kinderen worden niet betrokken in het financiële plaatje. Gebeurde dat wel, dan zouden mensen allicht een andere hypotheek kiezen.

Al helemaal buiten beeld is de interactie tussen hypotheek en pensioen – terwijl de hoogte van de resterende hypotheek of doorlopende kosten aan de woning een zware stempel drukken op de pensioenbehoefte. Van Haalen: ‘Wat je eigenlijk wil is een website of app waarin je alle belangrijke financiële informatie kunt samenbrengen om financiële scenario’s door te rekenen en daarnaar te handelen.’

Zorgplicht

Aan zo’n website werkt Topicus sinds enkele maanden. Het bedrijf levert software aan bijna alle grote financiële instellingen in Nederland, dus weet goed wat technisch mogelijk is. De gemiddelde Nederlander belandt gedurende zijn leven minimaal twee keer in een systeem dat door Topicus is gebouwd, op het gebied van financiën, onderwijs, zorg en overheid. Het lastige is niet het bouwen van zo’n website of app die alle informatie verzamelt, maar het daarvoor klaarmaken van alle systemen die de informatie moeten aanleveren – en vervolgens zorgen dat er financiële producten bestaan die aansluiten bij de wensen die mensen ontlenen aan hun nieuwe inzichten.

Een logische vraag is welk belang financiële instellingen hebben om informatie te leveren aan zo’n portal, als het ware een financiële cockpit waar de consument zelf aan het stuur komt te zitten. ‘We denken zeker dat we onze klanten hierin mee kunnen krijgen’, zegt Van Haalen. ‘Pensioenfondsen, bijvoorbeeld, hebben een zorgplicht. Zij kunnen een grotere maatschappelijke verantwoordelijkheid tonen door hun cliënten in staat te stellen een compleet financieel plaatje voor hun oude dag op te stellen.’

Voor banken geldt dat zij wettelijk verplicht worden om hun data open te stellen voor consumenten die er andere diensten aan willen koppelen. Maar een portal zal de banken (en andere instellingen) ook in staat stellen nieuwe businessmodellen te ontwikkelen, meent Van Haalen: ‘De traditionele adviseur is gericht op het verkopen van een product, zoals een hypotheek of een pensioenverzekering. In de toekomst zullen adviseurs een veel breder werkterrein hebben. Ze verkopen niet een product, maar een advies dat alle financiële factoren in iemands leven meeweegt.’

Financiële instellingen zullen af moeten van de organisatie in silo’s van groepen producten. Die stellen in feite hun eigen werkprocessen centraal, terwijl ze zouden moeten redeneren vanuit de consument en diens behoeften en belangen.

Koppelen

Het koppelen van financiële systemen komt niet alleen ten goede aan mensen die zelf het heft in handen willen nemen, maar ook aan degenen die het juist verloren hebben. Staatssecretaris Tamara van Ark van Sociale Zaken lanceerde onlangs een initiatief om gemeenten meer bevoegdheden te geven vroegtijdig te achterhalen of kwetsbare mensen in de schulden dreigen te komen. Dat kan door bijvoorbeeld gegevens te koppelen van uitkeringsinstanties, deurwaarders, de belastingdienst, energiebedrijven en het centraal justitieel incassobureau (dat in actie komt als mensen hun zorgverzekeringspremie niet meer betalen). De hoop is dat dit in 2020 wettelijk mogelijk wordt. Topicus heeft geen financieel belang in de bouw van een dergelijk systeem, maar het toont wel mooi aan hoe breed de voordelen van koppelen kunnen zijn.

Of het plan van de staatssecretaris slaagt, zal mede afhangen van het advies dat de Autoriteit Persoonsgegevens erover geeft, want aan het bijeenbrengen van veel financiële informatie in één portal kleven uiteraard aanzienlijke risico’s voor de privacy.

‘Daarom willen wij ook dat de regie bij de consumenten komt te liggen, niet bij financiële instellingen’, benadrukt Van Haalen. ‘Zij bepalen welke gegevens zij willen koppelen en wie zij ertoe toegang willen geven. Wij maken de software die dat mogelijk maakt. We zien het als onze taak om onze klanten, de financiële instellingen, ervan te overtuigen dat het ook in hun belang is om hieraan mee te werken. Tenslotte hebben zij naar de consument toe een zorgplicht, die ze beter kunnen invullen als ze meer weten van diens omstandigheden.’

Waaier

Op de achtergrond wordt al veel technisch werk verzet om koppelingen mogelijk te maken, bijvoorbeeld door meer en meer gebruik te maken van gestandaardiseerde communicatie tussen systemen. Een grote waaier aan maatwerksystemen maakt onderlinge communicatie ingewikkeld. Dat zorgt bovendien voor veiligheidsrisico’s, omdat het aantal manieren waarop hackers binnen komen groter is. Eén gestandaardiseerd veiligheidsprotocol om data te ontsluiten valt veel beter te beheersen.

Van Haalen is ervan overtuigd dat consumenten de noodzaak voelen van een beter inzicht in hun financiële situatie, daarin eventueel begeleid door een adviseur. ‘De mogelijkheden zijn echt heel breed. In theorie zou je ook zorgsystemen kunnen koppelen. Als je bijvoorbeeld chronisch medicijnen moet gebruiken waarvoor geen vergoeding bestaat, dan heeft dat een impact op je financiële vooruitzichten die je niet uit het oog wilt verliezen. We zijn eraan gewend dat bedrijven bepalen op welke manier we onze financiële data gepresenteerd krijgen. Dat is niet meer van deze tijd.’

Meer informatie?

Kijk op de website van Finance voor meer informatie of neem contact op met Clint van Haalen

Contact persoon
Clint van Haalen

Directeur divisie Finance